CBM (Condition Based Maintenance), ekipmanların bakım ihtiyacının takvim veya sabit periyotlara göre değil, gerçek çalışma koşullarına ve ekipman sağlığına göre belirlendiği ileri seviye bir bakım stratejisidir. Bu yaklaşımda temel amaç, ekipman arızaya uğramadan önce performansındaki bozulmayı tespit etmek ve doğru zamanda, doğru kapsamda bakım müdahalesi gerçekleştirmektir.
Geleneksel bakım yaklaşımlarında bakım faaliyetleri ya arıza sonrasında (corrective maintenance) ya da belirli zaman aralıklarında (preventive maintenance) yapılır. CBM ise bu iki yaklaşımın ötesine geçerek bakım kararlarını ölçülebilir verilere dayandırır. Böylece bakım faaliyetleri ne gereğinden erken ne de çok geç gerçekleştirilir.
CBM (Condition Based Maintenance) nedir?
CBM, yani Condition Based Maintenance (Duruma Dayalı Bakım), ekipmanların bakım ihtiyacının sabit zaman aralıklarına göre değil, gerçek çalışma koşullarına ve ekipman sağlığına bağlı olarak belirlendiği bir bakım yaklaşımıdır.
Bu yöntemde amaç, ekipman arızaya uğramadan önce performansındaki bozulmayı tespit etmek ve doğru zamanda, doğru kapsamda bakım müdahalesi gerçekleştirmektir.
CBM yaklaşımında
- ekipman durumu ölçülür
- performans verileri analiz edilir
- belirlenen eşik değerler ve ek olarak trendler izlenir
- yalnızca ihtiyaç oluştuğunda bakım aksiyonu alınır
Böylece bakım faaliyetleri ne gereğinden erken ne de arıza sonrasına bırakılır.
CBM Nasıl Çalışır ?
Duruma dayalı bakım yaklaşımında ekipmanların durumu belirli parametreler üzerinden izlenir ve analiz edilir. Bu izleme sürekli veya periyodik olabilir. Kullanılan başlıca veri kaynakları şunlardır
- titreşim ölçümleri
- sıcaklık değerleri
- basınç ve ayrıca akış parametreleri
- çalışma saatleri ve yük bilgileri
- performans ve verimlilik sapmaları
Bu veriler belirlenen eşik değerler, trend analizleri veya anormallik tespiti yöntemleriyle değerlendirilir. Ekipmanın performansında bozulma sinyali algılandığında bakım aksiyonu otomatik veya manuel olarak tetiklenir.
CBM ile Diğer Bakım Yaklaşımlarının Karşılaştırılması
| Kriter | Corrective Maintenance | Preventive Maintenance | Condition Based Maintenance |
|---|---|---|---|
| Bakım Zamanı | Arıza sonrası | Sabit periyotlara göre | Ekipman durumuna göre |
| Planlama Yaklaşımı | Reaktif | Kısmen proaktif | Tam proaktif |
| Plansız Duruş Riski | Çok yüksek | Orta | Düşük |
| Veri Kullanımı | Yok | Sınırlı | Yüksek |
| Maliyet Kontrolü | Zayıf | Orta | Güçlü |
| Ekipman Ömrüne Etki | Olumsuz | Nötr | Olumlu |
Duruma Dayalı Bakımın İşletmelere Sağladığı Faydalar
CBM, bakım yönetimini yalnızca teknik bir fonksiyon olmaktan çıkararak stratejik bir iş sürecine dönüştürür.
- Plansız duruşların ve acil müdahalelerin azaltılması
- Arıza kaynaklı üretim ve kalite kayıplarının önlenmesi
- Bakım maliyetlerinin daha öngörülebilir hale gelmesi
- Kritik ekipmanların kullanım ömrünün uzatılması
- Yedek parça ve iş gücü planlamasının iyileştirilmesi
- İş sağlığı ve güvenliği risklerinin azaltılması
Özellikle yüksek riskli, sürekli üretim yapan ve denetime tabi tesislerde CBM, operasyonel sürekliliğin temel unsurlarından biridir.
CBM ve CMMS İlişkisi
Duruma dayalı bakım stratejisinin sürdürülebilir ve ölçeklenebilir olması için güçlü bir CMMS altyapısı gereklidir. CBM kapsamında toplanan tüm verilerin merkezi bir sistemde toplanması, analiz edilmesi ve aksiyona dönüştürülmesi ancak dijital bakım yönetim sistemleriyle mümkündür.
Repairist CMMS ile
- ölçüm ve kontrol verileri merkezi olarak kayıt altına alınır
- koşula dayalı bakım tetikleyicileri tanımlanır
- otomatik veya manuel iş emirleri oluşturulur
- bakım performansı KPI’lar üzerinden izlenir
- denetimler için izlenebilir ve tutarlı bakım kayıtları sağlanır
Bu yapı, CBM uygulamalarının sahadan yönetime kadar şeffaf ve kontrole dayalı olmasını sağlar.
CBM Uygulamasına Nasıl Başlanır
Duruma dayalı bakıma geçiş, plansız ve ani bir değişim değil, aşamalı bir dönüşüm süreci olarak ele alınmalıdır.
- Kritik ekipmanların belirlenmesi
- Arıza geçmişlerinin ve bakım kayıtlarının analiz edilmesi
- İzlenecek parametrelerin ve eşik değerlerin tanımlanması
- CMMS üzerinden veri toplama ve izleme altyapısının kurulması
- CBM odaklı bakım planlarının oluşturulması ve izlenmesi
Repairist CMMS, bu dönüşüm sürecini adım adım yönetilebilir hale getirerek işletmelerin bakım olgunluğunu artırır.
CBM (Condition Based Maintenance), geleneksel reaktif bakım anlayışının ötesine geçerek işletmelere veri odaklı, kontrollü ve sürdürülebilir bir bakım stratejisi sunar. Dijitalleşme, risk yönetimi ve operasyonel mükemmellik hedefleyen işletmeler için duruma dayalı bakım artık bir tercih değil, stratejik bir gerekliliktir.
Sonraki Adımlar
“Duruma Dayalı Bakım- CBM” hakkında yeterli bilgiyi aldınız mı?
repairist, size yardımcı olmak için burada. Bakım Yönetim Sistemi hakkındaki sorularınızı yanıtlayabilir aynı zamanda yazılımın temel özellikleri ve faydaları hakkında bilgi verebilir, repairist demosuna ulaşmanıza ve hatta ücretsiz bir deneme almanıza yardımcı olabiliriz.
